Menu
In 2022 leed een op de vier Belgen aan angst- of depressieve stoornissen. In 2018 was dat één op tien.[1] Deze negatieve spiraal – die vooral te wijten is aan de opeenvolgende Covid-, energie- en inflatie crisissen – is versneld en heeft uiteraard een aanzienlijke impact op de overheidsfinanciën. Deze kosten worden geschat op 5% van het jaarlijkse bbp van België[2] .
Deze werkende bevolking wordt ook getroffen door deze toenemende lichte geestelijke gezondheidsproblemen, waaronder burn-out en depressie op het werk. In 2021 waren 118.000 mensen langdurig arbeidsongeschikt om dergelijke redenen. Dit is een belangrijk probleem voor de volksgezondheid met een aanzienlijke kost voor de samenleving (1,6 miljard euro per jaar voor de federale overheid). Om dit probleem aan te pakken moeten we handelen en innoveren.
Een collectief van mensen uit de praktijk, gezondheidsdeskundigen en publieke en private stichtingen, stelt voor om in het Belgische wetgevende kader de mogelijkheid in te voeren om personen die door lichte tot matige mentale stoornissen arbeidsongeschikt zijn te ondersteunen door middel van een voorschrift voor groene zorg dat bestaat uit een activiteit die verband houdt met landbouw of bossen.
Door een systeem van groene zorg in te voeren, zou België een innoverend instrument op het vlak van volksgezondheid hebben. Op lange termijn zou dit helpen om het betrokken deel van de actieve bevolking voor te bereiden op een terugkeer naar de arbeidsmarkt en tegelijkertijd het budget van de sociale zekerheid doen dalen door aanzienlijke besparingen. [3]
In 2022 kostten mentale gezondheidsproblemen 5% van het Belgische BBP.[1] Alleen al de problematiek van langdurige arbeidsongeschiktheid (d.w.z. meer dan één jaar) die verband houdt met depressie of burn-out kost het RIZIV meer dan 1,6 miljard euro, een stijging van meer dan 10% in één jaar en meer dan 47% sinds 2016. [2]
Volgens de laatste cijfers van het RIZIV zijn bijna 500.000 mensen langdurig arbeidsongeschikt[3]. Bijna een kwart, of 118.000 mensen, lijdt aan een burn-out en/of depressie. Bij ongewijzigd beleid zal dit aantal in 2035 zijn opgelopen tot 600.000.[4]
Het is dus een prangend probleem voor de volksgezondheid, dat elk jaar toeneemt en iedereen treft [5] .
Het collectief dat door de Stichting Terre de Vie wordt samengebracht stelt voor om in het wetgevend kader een systeem in te voeren voor de ondersteuning van mensen die lijden aan een burn-out en/of depressie door middel van een voorschrift voor groene zorg dat bestaat uit een activiteit die verband houdt met landbouw of bos. Deze steun zou met name kunnen worden gebruikt als een voorbereidende tussenfase in een proces van re-integratie op de arbeidsmarkt.
Het voorschrift van groene zorg[1] kan worden gedefinieerd als een handeling die wordt uitgevoerd door een arts om patiënten die arbeidsongeschikt zijn door een burn-out en/of depressie in staat te stellen een herstelproces te beginnen door middel van activiteiten in contact met de natuur die worden aangeboden op een landbouw-of bosbedrijf.
Door groene zorg te richten op de categorie mensen die arbeidsongeschikt zijn, hoopt het collectief een effectieve oplossing te bieden om te voorkomen dat patiënten met kortdurende arbeidsongeschiktheid langdurig arbeidsongeschikt raken, wat op de lange termijn hogere kosten met zich meebrengt.
Sommige groene zorgpraktijken worden al gebruikt in België. Dit zijn onder meer de 107 netwerken op federaal niveau, activiteiten gekoppeld aan sociale landbouw in Wallonië en het Steunpunt Groene Zorg in Vlaanderen. Bestaande initiatieven in bossen zouden verder kunnen worden ontwikkeld om hun positieve impact op de gezondheid te kunnen versterken.
Andere inspiraties komen uit het buitenland. Nederland is een pionier op het gebied van groene zorg en zorgboerderijen. Meer dan 1300 boerderijen ontvangen er meer dan 30.000 mensen per jaar die zorg nodig hebben, met name voor lichte tot matige psychische aandoeningen. In het Verenigd Koninkrijk zorgen meer dan 400 boerderijen voor mensen met lichte tot matige geestelijke gezondheidsproblemen. In beide gevallen wordt de financiering gedeeltelijk verstrekt door de overheid.
Het innovatieve karakter van ons voorstel houdt in dat de voordelen van groene zorg worden toegepast op patiënten met een burn-out en/of depressie.
Om een kader te bieden voor de ontwikkeling van groene zorg heeft het collectief onder leiding van de Stichting Terre de Vie een Experimental Device (ED) opgezet.[1] Het doel is om 6 tot 8 bestaande sociale landbouwstructuren te gebruiken om de mogelijke impact van groene zorg op arbeidsongeschikten en mensen met een burn-out en/of depressie te bestuderen. De Stichting Terre de Vie werkt samen met de KUL om het potentieel van groene zorg in deze context te bestuderen en te kwantificeren. Het werk zal in twee fasen worden uitgevoerd over een periode van 2 jaar (2023-2025).
Een typisch groene zorgprotocol voor een patiënt die langdurig arbeidsongeschikt is ziet er als volgt uit:
Groene zorg zou één van de tussentijdse wettelijke maatregelen moeten zijn die patiënten kunnen helpen te herstellen en uiteindelijk weer aan het werk te gaan. Het zou kunnen worden opgenomen in het “terug naar werk” traject. [1]
Het doel van deze laatste is om mensen met langdurige arbeidsongeschiktheid weer aan het werk te krijgen. Groene zorg zou dus gebruikt kunnen worden als tussenstap om te voorkomen dat patiënten met kortdurende arbeidsongeschiktheid in een toestand van langdurige arbeidsongeschiktheid terechtkomen, die op de lange termijn hogere kosten met zich meebrengt.
Ce dernier vise la remise au travail des personnes en incapacité maladie de longue durée. Les soins verts pourraient aussi être utilisés comme une étape intermédiaire permettant d’éviter que des patients en incapacité de travail de courte durée ne tombent dans un état d’invalidité de longue durée, lequel génère un coût supérieur à long terme.
Wij zijn een groep deskundigen, mensen uit het veld en private en publieke stichtingen, samengebracht door de Stichting Terre de Vie, die de ontwikkeling en bevordering van zorgactiviteiten gekoppeld aan landbouw en bos ondersteunen, om mensen met lichte tot matige psychische stoornissen weer in staat te stellen invloed uit te oefenen op hun leven en de maatschappij.
Ons collectief bestaat uit en/of wordt ondersteund door de volgende instellingen en individuen:
Fondation Terre de Vie
Mont d’Anhée 22
5537 Anhée
België
Om het project te volgen, aarzel niet om je in te schrijven op onze nieuwsbrief.